Patriottisme en xenofobie gaan doorgaans hand in hard, constateerde Desiderius Erasmus (ca, 1466-1536).
 Erasmus wist waar hij het over had. Hij werd in Holland geboren, studeerde in Parijs, was raadsheer van Karel V in Vlaanderen, doceerde in Oxford, woonde in Italië en in 
Duitsland, en stierf in Bazel.
'De Engelsen verachten de Fransen om geen andere reden dan omdat ze Fransen 
zijn', schrijft hij in Quere/a pacis (Vredes weeklacht of De klacht van de vrede). 'Men heeft een hekel aan de Schotten, omdat ze Schotten zijn. De Duitser ligt overhoop met de Fransman en alle twee bestrijden ze de Spanjaard,' 
Onbegrijpelijk, want christelijke volkeren zouden vreedzaamheid en verdraagzaamheid moeten uitdragen. 
'Er zijn zoveel zaken die hen tot elkaar zouden moeten brengen', vervolgt Erasmus. 'Waarom zijn ze als mensen niet welwillend tegenover hun medemensen?'

(filosofie kalender 2023 15 maart)

Kijk naar de massamoord in Oekraïne enkel en alleen omdat een figuur in Rusland de waanidee heeft dat het lapje grond van hem, zijn land, is.
Erasmus vergat overigens dat er geen religie zo haatdragend was en is dan het Christendom, beter nog de monotheïsme die Abraham als stamvader zien. Er is geen enkele andere religie die liefde predikt maar haat zaait en rucksichtslos alles wat ze niet aanstaan vermoord.
En helaas zijn er meer stromingen die geen enkel weerwoord dulden en alles en iedereen die een andere mening heeft het leven onaangenaam maakt. Helaas vaak de bewegingen die verdraagzaamheid predikken.

Ad de Beer