Angst voor robots, een mythe!

(27 october 2016)

Iedere dag weer lees ik in de kranten, nieuwssites en de social media berichten dat robots de werkgelegenheid zwaar gaan bedreigen. Tientallen banen zullen  verdwijnen en worden overgenomen door robots en computers.

Als ik dat lees denk ik terug aan de jaren ’80. Ook toen was er sprake van de naweeën van de crisis en werden op grote schaal geautomatiseerde productiemachines ingezet. De computer was in opkomst, eerst werd de typemachine vervangen door een tekstverwerker, later door een computer waarop programma’s als Wordperfect en Lotus123 een impact hadden op het kantoorwerk. De administrateur verliet het potlood en de rekenmachine (die eerder al het telraam had vervangen) en moest overstappen op het werken met spreadsheets. De administrateur werd controller en ging zich richten op andere zaken, vooral om hij ineens over veel meer gegevens kon verwerken en daarmee betere analyses kon maken.

Het was de automotive waar rond deze tijd de eerste robots hun intrede deden. Door de robotisering werd niet alleen veel zwaar werk vervangen, maar werden betere auto’s bereikbaar voor een groter publiek. De verkoop van auto’s steeg, daarmee steeg de vraag en ook de werkgelegenheid.

En dat gaat er, daar ben ik van overtuigd, ook nu gebeuren. Ja, er gaan beroepen verdwijnen. Beroepen die ik niet aantrekkelijk vind, al kan iemand daar anders over denken. De hele dag routinematig achter een pc zaken in zitten kloppen lijkt me geestdodend, maar ik kan me vergissen. Maar levert de automatisering in de financiële sector ook andere banen op? Klanten nemen veel werk over. We gaan naar de flappentapper om geld op te nemen, daar hebben we echt geen baliemedewerker meer voor nodig. Maar het geldtransport is wel gegroeid, want de machines moeten worden gevuld.

Terug naar de automotive, want dat is een sector die voorop loopt in robotisering. Sinds de robots zijn gekomen is de wereldwijde werkgelegenheid binnen de automotive geweldig toegenomen. Niet bij de OEM’s maar vooral bij de toeleveranciers. NedCar, door mismanagement ten onder gegaan, neemt 1200 extra mensen aan, omdat er meer vraag is naar de auto die ze maken. Naast de 1200 mensen bij NedCar levert het bij de toeleveranciers ook nog eens honderden banen op. En dat terwijl er  in Born ruim 1200 robots werken.

Het eerste gevolg van robotisering zal zijn dat de productiekosten en daarmee de kosten van de producten aanmerkelijk zullen dalen. Dat gaat meer vraag en daarmee veel werkgelegenheid opleveren. Neem bijvoorbeeld de opticiens. Een paar jaar geleden betaalde je voor een bril al snel 1000 euro. Nu koop je, dankzij de automatisering, drie brillen voor 300 euro. En loop eens door een winkelstraat, daar zie je nu meerdere opticiens, die het allemaal ook nog eens razend druk hebben. Want we kopen niet alleen meer brillen, maar ook vaker.

Welke nieuwe beroeper er gaan ontstaan is moeilijk te zeggen.  Binnen de automatiseringssector zal het aantal banen exponentieel stijgen. Programmeurs, operators die robots bouwen, R&D mensen die robots ontwikkelen. Programmeur, software engineer, game designer, het zijn beroepen die we 30 jaar geleden nog niet eens konden verzinnen. Maar het zijn bestaande beroepen inmiddels.

En ik ben ervan overtuigd dat we over tien jaar zullen zeggen dat de robotisering een zegen is. De robot zal veel saai werken over nemen wat de mens de kans geeft om mooie en uitdagende beroepen te gaan uitoefenen.

Probeer daarom naar de kansen te kijken, die zijn stukken groter dan de bedreigingen.